Streszczenie
Choroba wywołana przez SARS-CoV-2 (COVID-19) u dzieci ma zwykle łagodny przebieg. Jednak w wybranych przypadkach obraz choroby może być ciężki, a objawy kliniczne mogą różnić się od dorosłych. W kwietniu 2020 r. pojawiły się doniesienia o manifestacji klinicznej u dzieci podobnej do choroby Kawasakiego (KD). Od tego czasu liczba doniesień dotyczących podobnych przypadków na całym świecie rośnie. Zespół ten został określony jako wielosystemowy zespół zapalny u dzieci (MIS-C).
Objawy kliniczne MIS-C obejmują uporczywą gorączkę, objawy żołądkowo-jelitowe (ból brzucha, wymioty, biegunka), wysypkę i zapalenie spojówek. U części pacjentów po kilkudniowej gorączce dochodzi do rozwoju objawów wstrząsu.
W wynikach badań laboratoryjnych stwierdza się: limfocytopenię, podwyższone wykładniki stanu zapalnego (białko C-reaktywne, OB, D-dimery) i podwyższone wskaźniki uszkodzenia mięśnia sercowego (troponina, BNP).
Nowy koronawirus aktualnie nazywany SARS-CoV-2 zidentyfikowano 9 stycznia 2020 r., analizując przypadki zapalenia płuc o nieustalonej etiologii w Wuhan w Chinach, które stwierdzano od grudnia 2019 r. [1]. Zakażenia uległy szybkiemu rozprzestrzenieniu, co doprowadziło do wybuchu epidemii w Chinach. Następnie coraz większa liczba przypadków pojawiła się w innych krajach na całym świecie. W lutym 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podała nazwę choroby COVID-19, która oznacza schorzenie wywołane przez koronawirusa wykrytego w 2019 r. [2]. Wirus, który powoduje COVID-19, został nazwany koronawirusem wywołującym ciężki ostry zespół oddechowy typu 2 (SARS-CoV-2); wcześniej był określany jako 2019-nCoV (nowy koronawirus). 11 marca 2020 r. WHO uznała COVID-19 za pandemię [3].
Od 31 grudnia 2019 do 23 maja 2020 r. zanotowano 5 175 476 przypadków COVID-19 (zgodnie z definicjami przypadków obowiązujących w danym kraju), w tym 338 039 zgonów. Najwięcej przypadków do tej pory stwierdzono w Stanach Zjednoczonych (1 601 434), Brazylii (330 890) i Rosji (326 448). Najwięcej zgonów dotyczyło pacjentów ze Stanów Zjednoczonych (96 007), z Wielkiej Brytanii (36393) i Włoch (32 616) [4].
COVID-19 u dzieci
Dzieci stanowią stosunkowo niewielki odsetek przypadków zakażeń SARS-CoV-2 potwierdzonych laboratoryjnie. U dzieci COVID-19 ma zwykle stosunkowo łagodny przebieg. Jednak w rzadkich przypadkach można obserwować poważne zaburzenia, a objawy kliniczne mogą różnić się od dorosłych.
Do najczęstszych objawów zalicza się gorączkę, kaszel. Z uwagi na łagodniejszy przebieg choroby u dzieci rzadziej też wykonuje się badania diagnostyczne. Przypadki zakażeń bezobjawowych notowano u 4–28% dzieci [5, 6]. Objawy o niewielkim natężeniu stwierdzano u 10–60% dzieci – głównie w postaci zakażenia górnych dróg oddechowych przebiegającego z gorączką. Obserwowano także zaburzenia z przewodu pokarmowego w postaci luźnych stolców i wymiotów. Objawy o umiarkowanym natężeniu głównie w postaci zapalenia płuc zanotowano u 39–82% pacjentów. Natomiast u około 8% dzieci wymagających hospitalizacji obserwowano ciężki lub bardzo ciężki przebieg, w tym również przypadki śmiertelne [7, 8].
W kwietniu 2020 r. pojawiły się doniesienia z Wielkiej Brytanii o manifestacjach klinicznych u dzieci podobnych do niekompletnej choroby Kawasakiego (KD) lub zespołu wstrząsu toksycznego [9]. Od tego czasu obserwuje się coraz więcej podobnych doniesień z innych części świata [10]. Zespół został określony jako wielosystemowy zespół zapalny u dzieci (ang. multisystem inflammatory syndrom in children – MIS-C).
U części dzieci stwierdzono związek z zakażeniem SARS-CoV-2. Przypadek klasycznego obrazu KD u dziecka zakażonego SARS-CoV-2 opisano w Stanach Zjednoczonych 7.04.2020 r. Od tego czasu w różnych częściach Europy i Ameryki Północnej raportowano przypadki dzieci z objawami przypominającymi KD lub zespół wstrząsu toksycznego, u części z nich wykazano związek z zakażeniem SARS-CoV-2 [11, 12].
Choroba Kawasakiego
KD to samoograniczające się zapalenie naczyń krwionośnych u dzieci (vasculitis), której najgroźniejszym powikłaniem są zaburzenia kardiologiczne – tętniaki tętnic wieńcowych (ang. coronary artery aneurysm – CAA) lub zapalenie osierdzia. Nie istnieje pojedyncze badanie laboratoryjne potwierdzające KD. Diagnozę opiera się na obrazie klinicznym, biorąc pod uwagę zespół typowych objawów – gorączkę trwającą dłużej niż 5 dni i co najmniej 4 z poniższ...
